دولت چهاردهم اجازه نداد التهاب به بحران تبدیل شود

جارستان: طاهره عبدالهی؛ جنگ که آغاز شد، اقتصاد کشور آماده یک شوک جدی بود. اما برخلاف انتظارات، دولت چهاردهم با تصمیم‌هایی سریع و حساب‌شده، اجازه نداد التهاب به بحران تبدیل شود. بانک مرکزی با کنترل دقیق عرضه ارز، محدودسازی معاملات طلا و ارز در بازار رسمی، و بهره‌گیری از ظرفیت بازار ارز تجاری، توانست نوسانات را مدیریت کند و مانع از جهش‌های ناگهانی در بازار شود.

در بازار سرمایه، معاملات بورس به مدت چند روز متوقف شد؛ تصمیمی که ممکن است در نگاه اول تدافعی به‌نظر برسد، اما در واقع بر مبنای تجربه‌های جهانی و اصول اقتصاد رفتاری اتخاذ شد. این اقدام مشابه مکانیسم «توقف اضطراری معاملات» در بورس‌های بین‌المللی بود؛ روشی برای مهار رفتارهای هیجانی و ایجاد فرصت برای بازگشت تحلیل عقلانی به بازار.

همزمان، تخصیص حدود یک میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی از سوی بانک مرکزی، پیام روشنی درباره حفظ امنیت غذایی و ثبات اقتصاد کلان ارسال کرد.

مطابق با نظریه‌های اقتصاد رفتاری، در شرایط بحران، تصمیم‌ها بیشتر متاثر از احساسات و ترس است تا منطق. محدودسازی موقتی دسترسی به ابزارهای مالی هیجانی و اطلاع‌رسانی آرام و غیرشعاری از سوی مقامات اقتصادی، عملاً نوعی «آتش‌بری رفتاری» بود؛ ترفندی برای جلوگیری از گسترش ترس و شکل‌گیری دومینوی بحران روانی در جامعه.

نکته قابل توجه دیگر، پرهیز مقامات اقتصادی از اظهارنظرهای تبلیغاتی و رفتارهای هیجانی بود. سکوت حرفه‌ای و اطلاع‌رسانی هدفمند، فضای روانی جامعه را مدیریت کرد و به آرام‌سازی افکار عمومی کمک کرد.

در مجموع، دولت چهاردهم توانست با تصمیم‌گیری به‌موقع، مدیریت عرضه ارز، توقف هوشمندانه بورس، و تأمین فوری ارز وارداتی، از فروپاشی اقتصادی در اوج بحران جلوگیری کند. تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد که در کنار قدرت دفاعی، قدرت تصمیم‌گیری اقتصادی نیز می‌تواند نقطه اتکا در روزهای بحرانی باشد.

زیرا جنگ‌ها پایان می‌یابند، اما بازسازی اعتماد عمومی، اگر آسیب ببیند، کاری است دشوار و زمان‌بر.